Orzeczenia
2012.11.20, Sąd Apelacyjny w Gdańsku, sygn. akt I ACa 176/10
1. Według poglądów przedstawicieli doktryny utworem audiowizualnym jest nie tylko „klasyczny” film fabularny, lecz także ..sfilmowany\" spektakl teatralny, film dokumentalny czy reklama telewizyjna. Charakterystyczny dla istoty tego pojęcia jest czynnik ruchu, utrwalonego przy pomocy stosownych urządzeń technicznych, a także element współpracy licznych podmiotów w procesie powstawania takiego utworu...
2. Ustawodawca w art. 1 ust.2 pkt 9 u.p.a.p.p. stwierdził, że przedmiotem ochrony prawa autorskiego są utwory (m.in. - wg pkt 9) audiowizualne (w tym filmowe). Brzmienie tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że w obecnym stanie prawnym utwór audiowizualny definiowany musi być szerzej aniżeli wspomniany wcześniej „klasyczny\" film fabularny....
2008.08.29, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt DOK 2-410/3/05/BP
1. Jeżeli zarówno OZZ1, jak i OZZ2 otrzymały od MKiDN tożsame zezwolenia na zbiorowe zarządzanie utworami audiowizualnymi na polu eksploatacji sprzedaż na nośniku przeznaczonym do własnego użytku osobistego - obie mają prawo zawierać z twórcami umowy na powierzenie im utworów w tym zakresie w zbiorowy zarząd, reprezentować twórców tej kategorii na tym polu eksploatacji na zasadach negotiorum gestio oraz zawierać w tym zakresie umowy licencyjne z użytkownikami i pobierać stosowne wynagrodzenia....
2. Twórcy utworów audiowizualnych nie mogą zrzec się wynagrodzenia należnego im z tytułu sprzedaży utworów na nośnikach przeznaczonych do własnego użytku osobistego, nawet jeżeli przysługujących im praw nie powierzą w zbiorowy zarząd żadnej OZZ, dodatkowo żaden inny podmiot, nie będący OZZ nie może pobierać wynagrodzeń autorskich dla współtwórców utworu audiowizualnego....
3. OZZ mają obowiązek pośredniczenia w pobieraniu honorariów jeżeli dany twórca jest członkiem danej OZZ lub też powierzy zbiorowy zarząd nad danym utworem danej OZZ, w takiej sytuacji dana OZZ posiada monopol na zbiorowe zarządzanie danym utworem danego twórcy na danym polu eksploatacji. Jednakże jeżeli twórca nie powierzy żadnej OZZ zbiorowego zarządu, każda OZZ posiadająca zezwolenie na zarządzanie danymi rodzajami praw na danym polu eksploatacji ma prawo pobrania honorarium działając jako negotiorum gestor na rzecz danego twórcy (nie ma w tym zakresie monopolu)....
4. W ramach zbiorowego zarządu, Z. m.in. przyjmuje od twórców ich dzieła w zarząd, udziela licencji użytkownikom komercyjnym na korzystanie z tych utworów, dokonuje inkasa, repartycji oraz wypłaty wynagrodzeń autorskich....
5. Biernie legitymowanymi w postępowaniu przed Prezesem UOKiK mogą być jedynie przedsiębiorcy i związki przedsiębiorców (w rozumieniu prawa polskiego) oraz przedsiębiorstwa (w rozumieniu prawa wspólnotowego)....
6. O legitymacji biernej w postępowaniu antymonopolowym decyduje więc charakter działalności prowadzonej przez dany podmiot - jej wymiar rynkowy, uczestnictwo w obrocie gospodarczym....
7. Utwory audiowizualne stanowią produkt, którego poszczególne elementy są ze sobą komplementarne i nierozerwalnie złączone. Każdy utwór audiowizualny jest „zbiorem” nierozerwalnie ze sobą połączonych elementów takich jak scenariusz, muzyka, gra aktorów....
8. Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi z jednej strony obejmuje relacje OZZ z twórcami (w tym relacje z zagranicznymi OZZ), z drugiej strony relacje z użytkownikami komercyjnymi. OZZ pełni funkcję „punktu kontaktowego” pomiędzy dwoma wymiarami rynku - popytowego i podażowego....
9. W celu stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz TWE należy wykazać spełnienie następujących przesłanek: - wykazać, iż nastąpiło ustalenie cen lub innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów, - wykazać, iż celem lub skutkiem (przesłanki te mają charakter alternatywny) porozumienia jest wyeliminowanie/zapobieżenie, ograniczenie lub naruszenie/zakłócenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, - oraz w przypadku stosowania prawa wspólnotowego, wykazać możliwość wpływu porozumienia na handel pomiędzy Państwami Członkowskimi....
10. Wynagrodzenie powinno być zindywidualizowane, a warunki umowy na jakich udzielane jest prawo wykorzystania utworu powinny być negocjowane, stawki powinny być wynikiem negocjacji z użytkownikami, wynikać z aktualnej sytuacji rynkowej, uwzględniać charakter i zakres wykorzystania....
11. Porozumienie może zostać uznane za prokonkurencyjne jeżeli przyczynia się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego, zapewnia nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających stąd korzyści i które: nie nakłada na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów, jak również nie stwarza tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów....
2008.05.14, Sąd Okręgowy w Warszawie, sygn. akt III C 145/04
1. Nie można rozczłonkowywać utworu audiowizualnego jako całości, stanowi on bowiem jedno działo a nie sumę dzieł. Istotnie na to jedno dzieło składają się elementy składowe pochodzące od jednego lub nawet kilku czy wręcz wielu twórców ale ich połączenie przy udziale producenta stworzyło jeden oddzielny utwór, którego byt jest odrębny od bytu utworów wkładowych ....
2. Po stworzeniu takiego dzieła czy utworu ( audiowizualnego - przyp. red.)(...) istotnie producentowi przysługują już wówczas wyłącznie autorskie prawa majątkowe do tego konkretnego, stworzonego przez niego już dzieła i wówczas już tylko właściwa dla tego rodzaju podmiotów organizacja zbiorowego zarządzania będzie organizacją uprawnioną do ochrony praw producenta....
3. Skoro pozwany wypowiedział stawkę umowną obowiązującą go w stosunkach pomiędzy stronami kwestionując jej zasadność co do wysokości to na nim spoczywał w tym momencie ciężar udowodnienia, że stawka dotychczasowa, umowna obowiązująca pomiędzy stronami była nieodpowiednia a zaproponowana przez niego jest stosowna i odpowiada kryteriom art. 110 prawa autorskiego....
4. W istocie niedopuszczalnym jest pobieranie podwójnego wynagrodzenia przez dwie różne organizacje zbiorowego zarządzania z tytułu tych samych praw...
2006.11.29, Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, sygn. akt IV K 80/06
1. Utwór audiowizualny to utwór (a więc przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze) wyrażony za pomocą serii następujących po sobie obrazów, z dźwiękiem lub bez dźwięku, utrwalony na jakimkolwiek nośniku umożliwiający wielokrotne odtwarzanie, wywołujący wrażenie ruchu (Katarzyna Górecka: „Pojęcie utworu audiowizualnego w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych”. Przegląd Sądowy 1997/7-8/101)....
2. Określenie zawarte w art. 116 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych „wbrew warunkom uprawnienia” odnosi się tylko i wyłącznie do udzielonych mocą licencji uprawnień do rozpowszechnia utworu, nie zaś do obowiązków wynikających z umowy licencyjnej np. prawo do wynagrodzenia....
3. Nie można utożsamiać pojęcia uprawnienia do rozpowszechniania utworu z pojęciem obowiązku uiszczania odpowiedniego wynagrodzenia za to rozpowszechnianie. Dobrowolne przekazanie kasety z nagraniem do emisji utworu audiowizualnego w celu promocji utworu musi być uznane za tożsame z przekazaniem uprawnienia do rozpowszechniania utworu. Pomimo braku formalnej umowy licencyjnej nie może budzić wątpliwości fakt, że producent utworu takie uprawnienia przekazuje....
4. Producent utworu audiowizualnego jako podmiot autorskich praw majątkowych nie jest niczym ograniczony w rozporządzaniu majątkowym prawem i może samodzielnie udzielać licencji na nadania telewizyjne utworu. ...
5. Nie można traktować utworu audiowizualnego jako utworu zbiorowego (art. 11 ustawy) i tworzyć odrębnych tytułów do odpłatności na rzecz autorów wkładów twórczych (Anna Opalska, artykuł „Samo wołanie o pieniądze nie przekonuje” w Rzeczpospolitej 2000/4/11)....
6. Zasadność roszczeń cywilnych nie może pociągać za sobą uznania, że doszło również do naruszenia normy prawno - karnej....
2009.01.15, Sąd Apelacyjny w Warszawie, sygn. akt I ACa 800/08
1. Ustawa nie definiuje pojęcia utworu audiowizualnego (filmu), stanowiącego w myśl. art. 1 ust. 1 pkt...
2. Ma on charakter dzieła zależnego, któremu nie można przypisać cech oryginalności i samodzielności zatem nie spełnia przesłanek dla uznania za utwór audiowizualny. Nie nadają jej w szczególności fakt udziału w nagraniu publiczności i rejestrowanie jej reakcji ani dublowanie nagrania oraz późniejsze czynności techniczne (montaż i kolaudacja)....
2009.11.16, Sąd Okręgowy w Elblągu, sygn. akt I C 180/07
1. Z art. 70 ust. 1 ustawy ( wynika - przyp. red.) domniemanie nabycia przez producenta utworu audiowizualnego wyłącznych praw majątkowych na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłącznych praw majątkowych do ich eksploatacji w ramach utworu audiowizualnego jako całości. Do czasu obalenia tego domniemania przyjmować należy, że to producent, a nie twórcy poszczególnych utworów wkładowych, jest uprawniony do eksploatacji utworu audiowizualnego jaka całości....
2. Przeniesienie autorskich praw majątkowych może nastąpić na podstawie umowy o stworzenie lub o wykorzystanie utworu w dziele audiowizualnym, zawartej pomiędzy współtwórcą a producentem, z którą związane jest ustawowe domniemanie, że producent na jej podstawie nabył wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji utworu w ramach utworu audiowizualnego jako całości. Umowa ta stanowi dla producenta, jako nabywcy autorskich praw majątkowych, źródło wyłącznego prawa do korzystania i rozporządzania utworami w ramach utworu audiowizualnego oraz uzyskiwania wynagrodzenia z tego tytułu. Prawa te nie przysługują współtwórcom, gdyż przenieśli je na producenta, otrzymując za to wynagrodzenie wynikające ze stworzenia (wykorzystania) utworu. W stosunku zewnętrznym, a więc wobec użytkowników utworu, całość praw majątkowych przysługuje i jest realizowana przez producenta, jako jedynego uprawnionego do udzielania licencji na korzystanie z utworów stworzonych lub wykorzystanych w dziele audiowizualnym, na wszystkich polach eksploatacji oraz uzyskiwania z tego tytułu opłat (wynagrodzenia). Takich uprawnień nie mają w stosunku do korzystających z utworu audiowizualnego współautorzy (artyści wykonawcy), gdyż przenieśli je odpłatnie na producenta. Domniemanie przewidziane przepisie art. 70 ust. 1 ustawy stosuje się zarówno do utworów stworzonych (wykorzystanych) dla dzieła audiowizualnego, jak i do utworu audiowizualnego jako całości....
3. Utwór audiowizualny stanowi całość, jest jednym utworem, a nie zbiorem różnych utworów tzw. wkładowych. Z faktu tego wynika, że eksploatacja filmu nie wymaga żadnych nowych licencji, w szczególności dotyczących jego integralnych części....
2006.05.24, Trybunał Konstytucyjny, sygn. akt K 5/05
1. Art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.(...) Art. 70 ust. 2 ustawy powołanej w części I sentencji traci moc obowiązującą z upływem 12 (dwunastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej...
2. Zasada równości polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujący się daną cechą istotną (relewantną), mają być traktowani równo, co oznacza zarówno zakaz dyskryminowania, jak i faworyzowania takich osób. Ustalenie, czy zasada równości rzeczywiście została w konkretnym przypadku naruszona, wymaga zatem określenia kręgu adresatów, do których odnosi się budząca wątpliwości norma prawna, oraz wskazania tych elementów określających ich sytuację, które są prawnie relewantne...
3. Utworem audiowizualnym jest utwór (a więc przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze) wyrażony za pomocą serii następujących po sobie obrazów, z dźwiękiem lub bez dźwięku, utrwalony na jakimkolwiek nośniku umożliwiającym wielokrotne odtwarzanie, wywołujący wrażenie ruchu (por. K. Górecka, Pojęcie utworu audiowizualnego w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, „Przegląd Sądowy” nr 7-8/1997, s. 108)....
4. Uwzględniając twórczy wkład w powstanie utworu audiowizualnego, do grona współtwórców w określonym przypadku można zaliczyć również scenografów i choreografów. O ile jednak ustawodawca stworzył otwarty katalog osób, które są współtwórcami utworu audiowizualnego, kierując się kryterium wkładu twórczego w jego powstanie (art. 69 prawa autorskiego), o tyle ukształtowanie kręgu podmiotów uprawnionych do dodatkowego wynagrodzenia nastąpiło w oderwaniu od tego kryterium i zróżnicowało sytuację współtwórców utworu audiowizualnego w zakresie ochrony praw majątkowych...
5. Zakładając, że określone osoby – wnosząc twórczy wkład o indywidualnym charakterze – mogą być uznane za współtwórców utworu audiowizualnego w świetle art. 69 prawa autorskiego, nie można uznać za uzasadnione pominięcia tych osób w katalogu twórców uprawnionych do dodatkowego wynagrodzenia.(...) Ustawodawca nie sprecyzował jasnego i czytelnego celu takiej regulacji. Należy dodać, że nie określił kryteriów, według których dokonał zróżnicowania między zakresem podmiotowym art. 70 ust. 2 i art. 69 prawa autorskiego...
6. O ile więc zasada równości nakazuje jednakowe traktowanie wszystkich podmiotów wyróżnionych według cechy prawnie relewantnej w danej sferze stosunków, o tyle zasada z art. 2 Konstytucji pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy zastosowanie danej cechy czy też danego kryterium wyodrębnienia określonej kategorii podmiotów odpowiada względom sprawiedliwości, a więc czy nie jest arbitralne i czy odpowiada standardom państwa prawnego...
7. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, zakwestionowana regulacja przez nieracjonalność zróżnicowania podmiotów podobnych, charakteryzujących się tą samą cechą istotną, prowadzi do stwierdzenia niezgodności art. 70 ust. 2 prawa autorskiego z art. 32 Konstytucji. Arbitralność w działaniu ustawodawcy rzutuje na zakres ochrony przysługujących twórcy praw majątkowych i w konsekwencji narusza zasadę równiej ochrony praw majątkowych (art. 64 ust. 2 Konstytucji)...
8. Nie można podzielić poglądu (...), że nie występuje dyskryminacja innych twórców dzieła wizualnego (w tym choreografów i scenografów) w zakresie prawa do uzyskania dodatkowego wynagrodzenia, ponieważ wynagrodzenie takie, aczkolwiek nieprzewidziane ustawowo, może być wynegocjowane i zastrzeżone w oddzielnej umowie zawartej między producentem a twórcą nienależącym do twórców wymienionych w art. 70 ust. 2 prawa autorskiego. Pogląd ten bowiem uznaje, że możliwość wynegocjowania dodatkowego wynagrodzenia i objęcia go umową zawartą między producentem i twórcą jest równoważna z sytuacją, gdy tego rodzaju wynagrodzenie ma swe źródło w wyraźnej dyspozycji ustawowej, przyznającej prawo do takiego wynagrodzenia twórcom wskazanym ustawowo(...) Nie można zatem (...) traktować jednakowo ewentualnej możliwości zawarcia stosownej umowy, zwłaszcza w warunkach nierównych sił negocjacyjnych, i ustawowej gwarancji zawartej w art. 70 ust. 2 prawa autorskiego, której beneficjentami są twórcy dzieła enumeratywnie wskazani w tym przepisie...
9. Trybunał Konstytucyjny, pełniąc rolę „negatywnego prawodawcy”, zasadniczo ogranicza się do derogowania unormowań już obowiązujących, a nie ma kompetencji do uzupełniania obowiązującego stanu prawnego o rozwiązania, które zdaniem wnioskodawcy powinny znaleźć się w zaskarżonym akcie....