Orzeczenia
2011.07.08, wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sygn. akt XVII AmA 23/09
1. Użytkownik nabywa, więc w pierwszej kolejności prawo do korzystania z utworu od producenta bądź od innego podmiotu, który nabył prawa do utworu - np. dystrybutora. W przypadku utworów audiowizualnych dołączanych jako insert do gazet producent upoważnia wydawcę prasy do korzystania z utworu na polu sprzedaży utworu na nośnikach przeznaczonych do własnego użytku osobistego za odpowiednim wynagrodzeniem. Płacąc wynagrodzenie użytkownik ma prawo wprowadzić produkt - utwór na rynek. Dodatkowo komercyjni użytkownicy zobowiązani są na podstawie art. 70 ustawy prawo autorskie do zapłaty honorariów za wykorzystywanie praw autorskich na polu: wyświetlania z kinach, najmu egzemplarzy i ich publicznego odtwarzania, nadawania utworu w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów oraz reprodukowania utworu audiowizualnego na egzemplarzu przeznaczonym do własnego użytku osobistego. Wynagrodzenie to pobierane jest wyłączenie za pośrednictwem OZZ. Podsumowując - w celu pełnoprawnego korzystania z utworu użytkownik zobowiązany jest zapłacić wynagrodzenie z tytułu licencji - na rzecz producenta/dystrybutora (bezpośrednio) oraz wynagrodzenie wynikające z art. 70 prawa autorskiego - na rzecz współtwórców (obowiązkowo za pośrednictwem właściwej OZZ)....
2. Utwór audiowizualny jest produktem, którego elementy są ze sobą nierozerwalnie połączone. Jednocześnie jest dobrem niesubstytucyjnym, albowiem inne przejawy twórczości np. książka, nie mogą utworu audiowizualnego zastąpić. Stwierdzenie to potwierdza brzmienie art. 70 prawa autorskiego, który wprowadza domniemanie przysługiwania producentowi utworu audiowizualnego na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłącznych praw majątkowych do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości. Za słuszne uznać należy jednakże stanowisko Z., że z punktu widzenia twórców utworów wykorzystanych w utworze audiowizualnym lub stworzonych na potrzeby produkcji audiowizualnej, eksploatacja utworu audiowizualnego stanowi eksploatację ich utworów, które powstały jako uprzednie i do których służy im prawo autorskie, jako do odrębnych utworów. Niemniej jednak zdefiniowanie rynku właściwego poprzez wskazanie, że jest nim rynek zbiorowego zarządzania poszczególnymi wkładami twórczymi prowadziłby do znacznego zawężenia rynku i nie odzwierciedlałaby specyfiki działań OZZ....
3. Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi wykonują organizacje zbiorowego zarządzania, które reprezentują twórcę poprzez administrowanie jego prawami, odbiór i dystrybucję honorariów, z drugiej zaś strony monitorują sposób wykorzystania utworu przez użytkowników komercyjnych....
4. Zarządzanie to jest przy tym wykonywanie wyłącznie na obszarze Polski, niezależnie od tego czy twórca utworu ma obywatelstwo polskie czy innego kraju. W każdym przypadku wynagrodzenie na rzecz twórcy pobierają polskie OZZ, a ewentualnie następnie przekazują je zagranicznej OZZ, z którą mają podpisaną umowę....
5. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów przyjmuje zasadniczo definicję przedsiębiorcy określoną w przepisach ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Ustawa ta definiuje działalność gospodarczą jako zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą jest z kolei osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Zasadnicze znaczenie ma przy tym fakt, że dla uznania podmiotu za przedsiębiorcę nie ma znaczenia fakt, czy podmiot ten działa w celu osiągnięcia zysku. Zgodnie z art. 104 ustawy Prawo autorskie OZZ mogą prowadzić działalność w formie stowarzyszeń. Art. 34 ustawy z dnia 07 kwietnia 1989 r. prawo o stowarzyszeniach stanowi z kolei, że stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą według zasad ogólnych, jednakże dochód z tej działalności musi zostać przeznaczony na realizację zadań statutowych stowarzyszenia....
6. Zarządzanie i ochrona praw autorskich jak również odpłatne udzielanie licencji wiąże się z inkasowaniem środków finansowych i ich podziałem między uprawnionych, a jednocześnie ze sprawowaniem kontroli na sposobem eksploatacji tych praw. Za świadczenie tych usług OZZ pobierają wynagrodzenia, które przeznaczają na pokrycie kosztów własnej działalności. Jednocześnie działalność ta ma charakter profesjonalny, zorganizowany i ciągły. OZZ w sposób stały uczestniczą w zarządzaniu prawami autorskimi, są pośrednikiem pomiędzy autorami utworów audiowizualnych, a komercyjnymi użytkownikami praw autorskich. Wszystkie te elementy łącznie prowadzą do wniosku, że zarówno Z. jaki i S. (OZZ - przyp) są przedsiębiorcami, a zatem porozumienie przez nie zawarte może być oceniane w kontekście naruszenia norm prawa konkurencji....
7. Dla uznania porozumienia za nielegalne, muszą być one zawierane pomiędzy podmiotami (przedsiębiorcami), które cieszą się niezależnością i mogą podejmować niezależne decyzje. Ograniczenie, bądź wyeliminowanie konkurencji zachodzi bowiem w sytuacji, gdy dotychczas samodzielni i rywalizujący ze sobą przedsiębiorcy całkowicie rezygnują z dalszego (ekonomicznego) współzawodnictwa. Przyjmuje się, przy tym, iż aby uznać, że doszło do eliminacji konkurencji na rynku właściwym, koordynacja zachowań antykonkurencyjnych powinna być udziałem wszystkich uczestników tego rynku albo na tyle znaczącej jego części, że konkurencja ze strony pozostałych nie ma istotnego znaczenia....
8. Wynagrodzenie za korzystanie z utworów audiowizualnych winno być zatem zindywidualizowane, a warunki wykorzystania utworu powinny być negocjowane z użytkownikami, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji rynkowej....
9. Reguła zawarta w art. 8 ust. l zakłada, że dla ustalenia dopuszczalności (legalności) danego porozumienia konieczne jest dokonanie swego rodzaju bilansu ekonomicznego, tj. porównania korzyści, jakie porozumienie to przynosi (może przenieść) z zakłóceniami konkurencji wywołanymi (lub mogącymi powstać) wskutek jego zawarcia. Ciężar dowodu wystąpienia w/w przesłanek spoczywa na przedsiębiorcy....
2012.11.15, wyrok Sąd Najwyższy, sygn. akt V CSK 495/11
1. Ograniczenie zatem dokonanej przez Sąd Apelacyjny oceny dopuszczalności cofnięcia pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia tylko do jednej spośród alternatywnych przesłanek dopuszczalności cofnięcia, a wymienionych w art. 203 § 4 KPC spowodowało naruszenie tego przepisu, a w konsekwencji naruszenie art. 386 § 3 KPC przez co najmniej przedwczesne uznanie, że zaszły podstawy do umorzenia postępowania bez dokonania uprzedniej wszechstronnej oceny wszystkich przesłanek rozstrzygających o dopuszczalności cofnięcia pozwu....
2. Obowiązujące wcześniej przepisy art. 108 ust. 5 i ust. 7 PrAut stanowiły samodzielną podstawę prawną roszczeń także o ukształtowanie umowy, a nie tylko roszczeń w przedmiocie ustalenia istnienia obowiązku zawarcia umowy, po uprzednim przesądzeniu istnienia ważnych powodów do jej zawarcia....
2012.02.08, wyrok Sąd Najwyższy, sygn. akt V CSK 56/11
1. Jeżeli do określenia stosownego wynagrodzenia niezbędne są wiadomości specjalne, Sąd może uzyskać je tylko na podstawie dowodu z opinii biegłego. Tego dowodu nie można zastąpić innymi czynnościami dowodowymi. Dowód z postanowienia Komisji Prawa Autorskiego z dnia 6 maja 2009 r. nie może więc być wykorzystywany jako źródło niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy wiadomości specjalnych....
2. Sąd powinien rozważyć potrzebę dopuszczenia dowodu z opinii biegłego, jeżeli wiadomości specjalne są niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy, mimo niezgłoszenia wniosku dowodowego, a co najmniej poinformować strony, że w jego ocenie rozstrzygniecie spornej kwestii wymaga wiadomości specjalnych. Respektując w pełni zasadę kontradyktoryjności procesu i obowiązek wskazywania dowodów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 zdanie pierwsze KPC) oraz uwzględniając wyjątkowy charakter uprawnienia sądu do działania z urzędu, należy w takiej sytuacji dostrzec wypadek uzasadniający zastosowanie art. 232 zdanie drugie KPC....
3. Nie stanowi natomiast przesłanki tej odpowiedzialności ( z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. B PrAut- przyp) wykazanie poniesionego uszczerbku, gdyż odszkodowanie ma charakter ryczałtowy, jest ustalane na podstawie zobiektywizowanego miernika szkody. Odszkodowanie to stanowi alternatywę w stosunku do odszkodowania na zasadach ogólnych i umożliwia uzyskanie rekompensaty z uniknięciem trudności dowodowych. Treść przepisu nie pozostawia wątpliwości, że uprawniony może żądać tego odszkodowania, udowodniwszy naruszenie autorskiego prawa majątkowego, zawinienie naruszyciela oraz wykazawszy - jako podstawę obliczenia odszkodowania według kryterium sprecyzowanego ustawowo - wynagrodzenie, które w chwili dochodzenia roszczenia byłoby należne tytułem udzielania przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Zważywszy, że odszkodowanie ryczałtowe powinno uwzględniać wszystkie aspekty naruszenia, suma opłat licencyjnych wyznacza minimum tego odszkodowania....
4. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego wynikający z art. 79 ust. 1 PrAut nakaz ustalenia wysokości odszkodowania z chwili jego dochodzenia oznacza nakaz uwzględnienia stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy w rozumieniu art. 316 § 1 KPC....