Prace nad projektem Wykazu urządzeń reprograficznych...

Dnia 4 września 2009 roku do Departamentu Prawnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wpłynął projekt Wykazu urządzeń reprograficznych i związanych z nimi czystych nośników oraz wysokości opłat od nich, należnych na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych złożony przez Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych KOPIPOL, Stowarzyszenie Autorów i Wydawców Polska Książka oraz Stowarzyszenie Wydawców REPROPOL.

Celem KOPIPOLu, Polskiej Książki i REPROPOLu było przedstawienie takiej treści Załącznika nr 3 do Rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia kategorii urządzeń i nośników służących do utrwalania utworów oraz opłat od tych urządzeń i nośników z tytułu ich sprzedaży przez producentów i importerów, aby odpowiadała aktualnym potrzebom rynku i stanowiła realną rekompensatę dozwolonego użytku utworów chronionych prawem autorskim.

Początkowo nad projektem załącznika nr 3 wspólnie pracowali przedstawiciele organizacji reprezentujących twórców oraz wydawców: KOPIPOL, Polska Książka i REPROPOL oraz przedstawiciele producentów i importerów. Ze względu na niemożliwość osiągnięcia ostatecznego porozumienia odnośnie listy urządzeń reprograficznych oraz niemożliwość przedstawienia wspólnej odpowiedzi na pytanie, czy opracowywany wykaz powinien również zawierać elementy wymienione w załączniku 1 i 2 do rozporządzenia (załącznik 1 zawiera Wykaz magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników oraz wysokość pobieranych od nich opłat, załącznik nr 2 zawiera Wykaz magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników oraz wysokość pobieranych od nich opłat), powyżej powołane organizacje reprezentujące twórców oraz wydawców, po zapoznaniu się ze stanowiskiem przedstawicieli producentów i importerów, samodzielnie przedstawiły projekt załącznika nr 3 wskazującego poszczególne grupy produktowe i odpowiadające im opłaty.

Przedstawiony przez KOPIPOL, Polską Książkę i REPROPOL wykaz dzieli grupę produktową urządzeń reprograficznych na dalsze podgrupy, którymi są kopiarki, skanery, urządzenia wielofunkcyjne w technologii druku atramentowej i laserowej, faksy i drukarki.

W ramach kopiarek projekt wymienia kopiarki atramentowe, laserowe, analogowe, dla których przewidziana została stawka 3,00% oraz kopiarki inne (np. termo sublimacyjne), dla których także przewidziana została stawka 3,00%. 

W ramach skanerów projekt wymienia skanery płaskie bez zdefiniowanej prędkości kopiowania (proponowana stawka 3,00%), skanery płaskie ze zdefiniowaną prędkością kopiowania oraz skanery szczelinowe (proponowana stawka 3,00%)oraz pozostałe skanery (w tym ręczne), dla których przewidziana została stawka 2,00%. 

W ramach podgrupy urządzeń wielofunkcyjnych w technologii druku atramentowej i laserowej wymienione zostały urządzenia wielofunkcyjne zawierające kopiarkę i inne funkcje z wyjątkiem skanowania (dla nich przewidziano stawkę 2,80%), urządzenia wielofunkcyjne zawierające skaner i inne funkcje z wyjątkiem kopiowania (projektowana stawka 2,80%), urządzenia wielofunkcyjne zawierające skaner i kopiarkę bez innych funkcji (projektowania stawka 3,00%), urządzenia wielofunkcyjne zawierające skaner i kopiarkę i inne funkcje (projektowania stawka 2,80%), urządzenie wielofunkcyjne zawierające skaner lub kopiarkę z zablokowanymi innymi funkcjami – udostępnianymi na żądanie (projektowana stawka 2,90%).

W ramach faksów projekt załącznika wymienia faksy termiczne (proponowana stawka 1,00%), faksy na papier zwykły ze skanerem szczelinowym (proponowana stawka 2,00%) oraz faksy na papier zwykły ze skanerem płaskim (proponowana stawka 2,50%).

W ramach grupy produktowej drukarek projekt załącznika wymienia drukarki atramentowe i laserowe, dla których proponuje stawkę 2,00%.

Czyste nośniki związane z wyżej wymienionymi urządzeniami reprograficznymi obejmują papier biurowy i/lub papier do kopiowania formatu A3 i A4, dla którego proponowana jest stawka 1,50% oraz urządzenia i nośniki zapisu cyfrowego.

W podgrupie urządzeń i nośników zapisu cyfrowego swe miejsce znalazły komputery osobiste (w tym laptopy, tablety) z dyskiem twardym lub z inną pamięcią nieulotną (np. flash), dla których projektowana jest stawka 0,50%, twarde dyski, urządzenia o podobnej funkcjonalności w zakresie przenoszenia danych (np. dyski przenośne), dla których projektowana jest stawka 1,50%, pamięci przenośne o dodatkowej funkcjonalności (np. iPody, odtwarzacze MP3), dla których przewidziano stawkę 1,50%, nagrywarki komputerowe CD/DVD (proponowana stawka 1,00%), płyty CD R, DVD R, CD RW, DVD RW (proponowana stawka 2,00%), karty pamięci, pamięci USB, dla których przewidziano stawkę 1,50%, urządzenia umożliwiające odczyt kart pamięci (proponowana stawka 0,50%),cyfrowe aparaty fotograficzne i aparaty telefoniczne z funkcją przechowywania danych lub obsługi kart pamięci (projektowana stawka 1,00%) oraz urządzenia umożliwiające dostęp do sieci (routery domowe, modemy ADSL, karty sieciowe, karty bezprzewodowe, punkty dostępowe AP), dla których zaproponowano stawkę wysokości 0,50%.

Obok powyżej przytoczonych kategorii urządzeń reprograficznych i czystych nośników z nimi związanych złożony projekt załącznika nr 3 przewiduje grupę „Inne”, zawierającą postanowienie, iż urządzenia reprograficzne i czyste nośniki niewymienione w wykazie stawek podlegają opłacie przewidzianej dla pozycji najbardziej zbliżonej. Postanowienie to, zdaniem stowarzyszeń niezbędne z punktu widzenia dynamiki rozwoju rynku urządzeń reprograficznych, niweluje potrzebę częstego nowelizowania omawianego załącznika.

Zawartość powyżej opisanego wykazu urządzeń reprograficznych i związanych z nimi czystych nośników proponujące stowarzyszenia uzasadniają obserwacją praktyki, z której wynika popularność kopiowania utworów przy pomocy aparatów cyfrowych oraz telefonów komórkowych posiadających wbudowane aparaty cyfrowe oraz wzrastające znaczenie kopiowania przy użyciu urządzeń wielofunkcyjnych. Postęp techniczny oraz miniaturyzacja urządzeń, zdaniem projektodawców, sprzyja kopiowaniu a powstające w ten sposób kopie zastępują dla użytkowników urządzeń reprograficznych egzemplarze oryginalne, w wyniku czego spada popyt na utwory oferowane przez wydawców.

Składający projekt wyjaśnili, iż tworząc wykaz i wskazując kategorie urządzeń reprograficznych i związanych z nimi czystych nośników, które powinny być objęte opłatami, opierali się o otwarty charakter art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ich zdaniem, podstawę dla określenia znaczenia użytego w powołanym artykule pojęcia urządzenia reprograficznego ma jego funkcja, a więc możliwość uzyskania, w ramach dozwolonego użytku osobistego, za pomocą danego urządzenia kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu. Co za tym idzie, zdaniem KOPIPOLu, Polskiej Książki i REPROPOLu, w rozumieniu art. art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, urządzeniem reprograficznym jest nie tylko urządzenie dokonujące całości procesu reprograficznego, lecz także i urządzenie, które realizuje poszczególne etapy procesu reprograficznego.

Stowarzyszenia wskazały jednocześnie, iż pojęcie urządzenia reprograficznego jest pojęciem dynamicznym, a co za tym idzie postęp techniczny wpływa na zawartość wykazu urządzeń reprograficznych.

Równocześnie przedstawiające projekt stowarzyszenia zaznaczyły (co ich zdaniem jest istotą reprografii), iż wysokość konkretnych stawek odpowiadać powinna rozmiarowi korzystania z danego urządzenia w celu reprografii. Opłaty z tytułu reprografii mają bowiem na celu kompensatę kopiowania dokonywanego w ramach dozwolonego użytku osobistego, które to kopiowanie, z punktu widzenia twórców i wydawców, jako zastępujące pozyskiwanie egzemplarzy oryginalnych, przynosi straty (w szczególności w dziedzinie wydawnictw naukowych reprografia wypiera z rynku zapotrzebowanie na egzemplarze oryginalne.)

Podkreślając cel kompensacyjny stowarzyszenia stanowczo zaznaczają, iż opłaty reprograficzne w żadnej mierze nie są obciążeniami „parapodatkowymi”.

Ustalając podstawę naliczania opłat KOPIPOL, Polska Książka i REPROPOL proponują odejście od obliczania opłat biorąc pod uwagę dwa wskaźniki – wydajność i cenę urządzenia. Proponują, aby za podstawę opłat reprograficznych przyjąć cenę sprzedaży urządzenia lub nośnika oraz aby stawka procentowa wynikała bezpośrednio ze zdolności danego urządzenia do przeprowadzenia całości procesu reprograficznego.

W uzasadnieniu prezentowanego wykazu stowarzyszenia wskazały, iż, w szczególności w porównaniu z innymi krajami, Polska klasyfikuje się pośród państw inkasujących najniższe kwoty z tytułu opłat reprograficznych. Ich zdaniem spowodowane jest to bezpośrednio zbyt niskimi stawkami opłat oraz niejednoznacznymi określeniami użytymi w przepisach.

W związku z powyższym przedstawiające wykaz wraz z uzasadnieniem stowarzyszenia wnioskują o objęcie opłatami wszystkich urządzeń reprograficznych oraz wprowadzenie odpowiedniego poziomu opłat.

Dopiero takie zmiany będą w stanie zapewnić autorom oraz wydawcom rekompensatę dozwolonego użytku osobistego chronionych prawem autorskim utworów.

 

 

  

Źródło: Wspólna propozycja KOPIPOLu, Polskiej Książki i REPROPOLu dostępna jest na http://bip.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/SKMBT_C25210072309490.pdf