Orzeczenia
2014.04.28, wyrok częściowy Sąd Okręgowy we Wrocławiu, sygn. akt I C 58/11
1. Ten element „ustalenia", „utrwalenia" dzieła interpretuje się powszechnie w ten sposób, że polskie prawo autorskie nie chroni idei, pomysłu, skojarzenia, nawet jeżeli noszą one cechy oryginalności i indywidualności, jeżeli nie zostaną one utrwalone np. w formie rysunku, rzeźby, utworu literackiego itd....
2. Nie można równocześnie oprzeć się refleksji, że definicja utworu wprowadzona przez polskie prawo autorskie jest nieco archaiczna i niejako nie dostrzega rozwoju działań artystycznych i takich nurtów i środków wyrazu jak np. dadaizm, sztuka konceptualna, happening i performance - w których zasadnicza wartość artystyczna mieści się głównie w procesie tworzenia i oryginalnej idei, nie zaś w utrwalonym, materialnym przedmiocie, który był efektem tradycyjnych nurtów i technik artystycznych. Nie ma tu miejsca na formułowanie wobec ustawodawcy postulatów de lege ferenda, można jednak sformułować pewną wskazówkę interpretacyjną, która umożliwi zastosowanie obowiązującego prawa do skutecznej ochrony współczesnych utworów. Niewątpliwie sam „pomysł" w żaden sposób nie może być chroniony w oparciu o obowiązujące prawo autorskie, jeżeli jednak zostanie on „ustalony” w pewnym przedmiocie materialnym, który jest efektem procesu twórczego mieszczącego się we współczesnych działaniach artystycznych - nie sposób już przyjmować, że przedmiotem ochrony jest „tylko" rysunek, obraz czy rzeźba. Jeżeli cały sens artystycznego działania jest możliwy do odczytania wyłącznie poprzez kontekst, w którym ten utwór powstał, ujawnione przez artystę elementy procesu twórczego, okoliczności powstania utworu i to gdzie i dlaczego został on przez twórcę umieszczony - próba zredukowania ochrony udzielanej przez prawo autorskie tylko do układu kresek na papierze czy kształtów przestrzennego obiektu wypaczałaby całą koncepcję prawa autorskiego. Regulacja ta ma bowiem chronić przede wszystkim indywidualność i oryginalność która doprowadziła do powstania utworu - a nie przedmiot będący efektem tego procesu....
3. Gdyby powód miał jedynie pomysł na rysowanie krasnali na murach Wrocławia - w żaden sposób nie mógłby uzyskać ochrony na gruncie prawa autorskiego. Jeżeli jednak dzieła takie faktycznie powstały, ale na ich powstanie i ostateczny kształt składało się również teoretyczne uzasadnienie w postaci stworzonej przez powoda koncepcji „malarstwa dialektycznego", ryzykowne okoliczności ich tworzenia, które wymuszały uproszczoną i szkicową formę oraz różnice w poszczególnych ujęciach - to w tej sytuacji ocena na gruncie prawa autorskiego nie może ograniczać się do porównywania układu linii, kształtu czy koloru czapeczki krasnala - ale musi uwzględniać, jak wskazuje biegły, kontekst historyczny i emocjonalny. (...)ocena twórczego i indywidualnego charakteru dzieł sztuki współczesnej obejmująca również takie elementy nie pozostaje wcale w sprzeczności z regulacją prawa autorskiego....
4. Wykorzystanie do promocji miasta wizerunku krasnala stworzonego przez powoda - rozumianego jako określony znak graficzny, który zawiera jednak w sobie również określony przekaz intelektualny, kontekst historyczny i emocjonalny - wymaga zgody twórcy....
2014.04.14, wyrok Sąd Okręgowy w Świdnicy, sygn. akt I C 2418/13
1. Twórca ma prawo do wynagrodzenia za rozpowszechnianie jego utworu, chyba że wyłączyła go ustawa....
2. Sam fakt posiadania urządzeń służących do odbioru programu radiowego (lub telewizyjnego), nawet gdy są one umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, nie przesądza a priori o zasadności wynagrodzenia, o jakim mowa w cytowanym art. 79 u.p.a.p.p. Zawarte bowiem w art. 24 ust. 2 u.p.a.p.p. uregulowanie wprowadza ograniczenie prawa twórcy do wynagrodzenia, zezwalając posiadaczom urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego do odbierania za ich pomocą nadawanych utworów, choćby urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Wyjątek od tego ograniczenia wskazuje, że rozpowszechnianie utworów w sposób określony w powołanym przepisie nie może łączyć się z korzyścią majątkową....
3. Określona w art. 24 ust. 2 u.p.a.p.p. przesłanka nieosiągania korzyści majątkowych w następstwie odbioru utworów nadawanych np. w programie radiowym w miejscu ogólnie dostępnym (...) ma charakter prawnoniweczącego, ponieważ jej wykazanie powoduje, że ustają skutki prawne faktów prawotwórczych o jakich mowa art. 17 w zw. z art. 21 ust. 1 i ust. 21 u.p.a.p.p....
4. Na gruncie regulacji dotyczących prawa autorskiego oraz jego ewentualnych naruszeń należy badać indywidualnie każdy rozpatrywany przypadek, dokonując rzeczowej, merytorycznej analizy okoliczności, celu działania, a także możliwego wpływu danej aktywności na osiągane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej korzyści finansowe....
5. Dokonując wyboru restauracji, hotelu, solarium będziemy brali pod uwagę kryterium możliwości wysłuchania muzyki w trakcie oczekiwania na usługę lub w czasie wykonywania usługi, ale każdy przypadek należy oceniać indywidualnie....
6. Art. 24 ust. 2 należy interpretować zgodnie z art. 116 prawa autorskiego stanowiącym, że korzyść majątkowa uzyskana w wyniku opisanego w tym przepisie korzystania z utworów musi być rzeczywista (realna), a nie domniemana lub zamierzona „warunkiem, który musi być bezwzględnie spełniony, a który wyłącza dopuszczalność korzystania z licencji ustawowej jest ustalenie i wykazanie, że pomiędzy rozpowszechnianiem utworów przy pomocy urządzeń odbiorczych, a uzyskiwaniem korzyści majątkowych istnieje związek przyczynowy\"......
7. Jest to kolejne milowe orzeczenie (Wyrok ETS z dnia 13 lutego 2014 r., sygn. akt: C-466/12- przyp. własny) wskazujące, iż wykładni naruszeń prawa autorskiego nie można dokonywać w oparciu o orzeczenia wydane przed 2012 rokiem....
8. Prawo do informacji może być ograniczone tylko ze względu na ochronę praw i wolności innych ludzi oraz ochronę porządku publicznego i bezpieczeństwa, bądź ważnego interesu państwa. Świadczący usługi fryzjerskie pozwany, prowadzący jednoosobowo salon fryzjerski, w którym przebywał w dniach powszednich od wczesnych godzinnych rannych do popołudniowych, poprzez używanie radioodbiornika realizował swoje konstytucyjne prawa oraz wolności. Pozbawienie go możliwości dostępu do mediów, a tym samym do informacji, reklam, wiadomości stanowiłoby bezpodstawne naruszenie jego praw obywatelskich. Wiadomym jest powszechnie, iż radio nadaje nie tylko utwory muzyczne, ale także różnego rodzaju audycje edukacyjne oraz aktualności i informacje dotyczące bieżących wydarzeń. Pozwany nie ma wpływu na to, co aktualnie nadawane jest w danej stacji radiowej. Podczas świadczenia usługi nie ma też możliwości, prowadząc zakład jednoosobowo, każdorazowego podchodzenia do odbiornika i wyłączania go tylko dlatego, iż aktualnie nadawana i interesująca go audycja radiowa przerwana została dla krótkotrwałego wyemitowania utworu muzycznego. Należy zwrócić uwagę, iż w/w argumenty dotyczą tylko i wyłącznie sytuacji słuchania stacji radiowych łub telewizyjnych. Zupełnie inna byłaby wykładnia w/w przepisów, gdyby pozwany słuchał swoich ulubionych płyt kompaktowych łub odtwarzał samą muzykę z komputera lub innych odtwarzaczy plików muzycznych w salonie fryzjerskim w obecności klientów....
9. Jeżeli mamy do czynienia z dwoma wartościami, pierwszą: prawem do słuchania radia w małych salonach fryzjerskich bez uiszczania opłat i jeżeli to słuchanie nie jest publiczne i nie powoduje dodatkowych zysków, a drugą wartością: czyli prawem do pobierania opłat dla twórców i wykonawców, w każdym przypadku bez względu na cel i charakter odtwarzanych utworów to Sąd w ramach zasady proporcjonalności opowiada się po stronie pozwanego....
10. Statystyczny obywatel dokonując wyboru usługi bierze pod uwagę przede wszystkim kryterium fachowości, jakości oraz rzetelności świadczeń, a nie czynników współtowarzyszących....
11. Nie można pobierać opłat za słuchanie muzyki w przypadku: gdy mamy do czynienia z przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w niewielkich rozmiarach, odtwarzane utwory nie są publicznie dostępne (ograniczony krąg osób), radio odtwarzane jest głównie dla pracowników, nieregularnego odbioru audycji i niskiej jakości odbiorników....
2014.04.23, wyrok Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie, sygn. akt II K 23/14/S
1. Odbiornik TV nie był posadowiony na zapleczu, w kuchni - celem odbioru stacji przez pracowników lokalu, ale w ewidentnie w części komercyjnej (części gastronomicznej- przyp. własny). Sąd w niniejszym składzie wyraża pogląd, że odtwarzanie utworów w takim miejscu ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i nosi znamiona „celu osiągnięcia korzyści majątkowej\"....